Jaki obiektyw wybrać do portretów? Przewodnik dla fotografów

Portrety to jedna z najpopularniejszych dziedzin fotografii, a dobry obiektyw jest kluczowy do uzyskania pięknych, profesjonalnych zdjęć. Wybór odpowiedniego szkła może jednak przytłaczać, zwłaszcza dla początkujących. Oto kompleksowy przewodnik, który pomoże Ci wybrać obiektyw do portretów, uwzględniając ogniskową, rodzaj obiektywu, przysłonę, wielkość matrycy oraz inne czynniki.

Ogniskowe dla obiektywów portretowych

Wybór odpowiedniej ogniskowej ma ogromny wpływ na charakter zdjęcia. W portretach najczęściej stosuje się obiektywy w zakresie 50-135 mm, przy czym każda z tych długości oferuje różne efekty:

• 50 mm: Jest to klasyczny wybór, zwłaszcza na pełnoklatkowych aparatach (full-frame). Ogniskowa 50 mm daje naturalną perspektywę i jest wszechstronna – nadaje się do portretów całej sylwetki oraz do bliższych ujęć. Na aparatach z matrycą APS-C, ogniskowa 50 mm daje ekwiwalent 75 mm, co staje się bardziej „portretowe” i mniej zniekształca rysy twarzy.
• 85 mm: To najczęściej wybierana ogniskowa do portretów. Pozwala na uzyskanie pięknego efektu rozmycia tła (bokeh) i subtelnej separacji modela od tła. Jest idealna do zdjęć portretowych klatka piersiowa-głowa lub głowa-ramiona.
• 105-135 mm: Obiektywy o dłuższej ogniskowej, takie jak 105 mm czy 135 mm, dają większą kompresję perspektywy, co może być korzystne dla subtelnego zmiękczenia rysów twarzy. Są doskonałe do ścisłych portretów i pracy w plenerze.
• 35 mm i krótsze: Choć nie są typowo „portretowe”, mogą być używane do fotografii środowiskowej, gdzie chcesz uchwycić nie tylko osobę, ale też kontekst otoczenia. Trzeba jednak uważać na zniekształcenia twarzy przy bliższych ujęciach.

Zoom czy stałki? Kiedy wybrać zoom, a kiedy stałoogniskowy obiektyw?

Obiektywy stałoogniskowe i zoomy mają swoje unikalne zalety. Oto, kiedy warto wybrać jedno lub drugie:

• Stałki (stałoogniskowe): Obiektywy stałoogniskowe są zazwyczaj jaśniejsze (posiadają większe maksymalne otwory przysłony, np. f/1.4, f/1.2), co pozwala na lepszą separację modela od tła i uzyskanie pięknego bokeh. Dzięki prostszej konstrukcji optycznej często oferują lepszą jakość obrazu, mniejszą aberrację chromatyczną i lepszą ostrość. Idealne do portretów, gdyż zmuszają fotografa do ruchu, co może prowadzić do bardziej kreatywnych kadrów.
• Zoomy: Obiektywy zmiennoogniskowe są bardziej wszechstronne i umożliwiają szybkie dostosowanie kadru bez konieczności zmiany obiektywu. Popularne zoomy do portretów to 24-70 mm f/2.8 lub 70-200 mm f/2.8. Ich zaletą jest możliwość uchwycenia szerokiego zakresu ujęć, od szerszych portretów do zbliżeń. Warto jednak pamiętać, że zoomy o takich parametrach są zazwyczaj większe i cięższe niż stałki.

Kiedy wybrać zoom? Gdy potrzebujesz uniwersalności i chcesz mieć elastyczność w kadrowaniu bez zmiany obiektywu, np. podczas fotografowania wydarzeń lub sesji plenerowych.

Kiedy wybrać stałkę? Gdy zależy Ci na maksymalnej jakości obrazu, pięknym bokeh i większej jasności, np. podczas fotografii portretowej w kontrolowanych warunkach.

Przysłona ma znaczenie – wybieraj obiektywy jasne

Jasne obiektywy, z dużym maksymalnym otworem przysłony (np. f/1.4, f/1.2), pozwalają na uzyskanie płytkiej głębi ostrości i efektownego rozmycia tła. Daje to możliwość lepszej separacji modela od otoczenia, co jest szczególnie pożądane w portretach.

• f/1.2 – f/1.4: Obiektywy o takich przysłonach oferują bardzo płytką głębię ostrości, co pozwala na uzyskanie niezwykłych efektów, zwłaszcza przy portretach bliskich. Mogą być jednak trudniejsze w użyciu, gdyż niewielka głębia ostrości wymaga precyzyjnego ustawienia ostrości.
• f/1.8 – f/2.8: Również zapewniają dobrą separację modela od tła, ale są łatwiejsze w obsłudze i bardziej przystępne cenowo. Są doskonałym wyborem dla osób zaczynających przygodę z fotografią portretową.

Jasna przysłona ma także znaczenie w warunkach słabego oświetlenia, gdyż pozwala na utrzymanie krótszego czasu naświetlania bez podnoszenia czułości ISO.

Nie zawsze ostrość jest pożądana – charakter obiektywu ma znaczenie

Podczas gdy wielu fotografów dąży do maksymalnej ostrości, czasem lepiej jest skupić się na charakterze obrazu. Obiektywy vintage lub specjalnie zaprojektowane „artystyczne” obiektywy mogą dawać efekt ciekawego rozmycia, miękkości lub efektu „glow”, co dodaje zdjęciom niepowtarzalnego uroku.

• Obiektywy vintage: Starsze obiektywy często mają unikalny charakter, który nadaje zdjęciom nietuzinkowy wygląd. Niektóre z nich charakteryzują się delikatną miękkością przy szeroko otwartej przysłonie lub ciekawym bokeh.
• Obiektywy z efektem „soft focus”: Można uzyskać specyficzne efekty rozmycia, które nadają zdjęciom bardziej malarski wygląd. Nie zawsze ostrość w portrecie jest priorytetem – liczy się nastrój i emocje, które przekazuje zdjęcie.

Wielkość matrycy – przelicznik ogniskowych APS-C, m43 i FF

Wybierając obiektyw do portretów, warto zwrócić uwagę na wielkość matrycy aparatu, ponieważ wpływa ona na efektywną ogniskową:

• Pełna klatka (FF): Ogniskowa obiektywu jest „taka, jaka jest”, czyli np. 85 mm na pełnoklatkowym aparacie pozostaje 85 mm.
• APS-C: Aparaty z matrycą APS-C mają współczynnik przycięcia (crop factor) wynoszący około 1.5x (Canon – 1.6x). Oznacza to, że obiektyw 50 mm na APS-C daje ekwiwalent 75 mm na pełnej klatce, co sprawia, że jest bardziej portretowy.
• Micro 4/3 (m43): Matryca m43 ma współczynnik przycięcia 2x, więc obiektyw 50 mm daje ekwiwalent 100 mm na pełnej klatce. Dłuższe ogniskowe są tu zaletą, ale trudniej o bardzo płytką głębię ostrości.

Nowy czy używany – na co warto zwrócić uwagę?

Kupno nowego obiektywu ma swoje zalety, takie jak gwarancja producenta i pewność, że sprzęt nie jest uszkodzony. Z kolei używane obiektywy mogą być znacznie tańsze, co pozwala na uzyskanie wysokiej jakości sprzętu za ułamek ceny.

• Kupując nowy obiektyw: Masz pewność, że sprzęt jest w idealnym stanie. Jest to szczególnie ważne w przypadku obiektywów o dużych maksymalnych otworach przysłony, które mogą być bardziej podatne na mechaniczne uszkodzenia.
• Kupując używany obiektyw: Sprawdź, czy szkło nie ma rys, pleśni lub innych uszkodzeń. Zwróć uwagę na stan mechanizmów – czy pierścienie ostrości i przysłony działają płynnie, czy autofokus działa poprawnie.

Wybór obiektywu do portretów zależy od wielu czynników – od preferowanego stylu, budżetu, aż po sprzęt, jakim dysponujesz. Obiektywy stałoogniskowe są idealne dla tych, którzy cenią jakość obrazu i piękne rozmycie tła, podczas gdy zoomy zapewniają większą elastyczność.

Pamiętaj, aby dostosować wybór do wielkości matrycy oraz zastanowić się, czy chcesz postawić na ostrość, czy raczej na charakter obrazu. Kupując nowy lub używany obiektyw, zawsze sprawdź jego stan i upewnij się, że będzie odpowiedni do Twoich potrzeb.

Dzięki dobrze dobranemu obiektywowi, Twoje portrety nabiorą wyjątkowego charakteru, a Ty będziesz mógł cieszyć się fotografią jeszcze bardziej!